Bạn đang băn khoăn không biết nên lựa chọn học kế toán hay kiểm toán? Cả hai ngành này đều mang lại nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn, vì thế việc lựa chọn sẽ ảnh hưởng đến cả sự nghiệp lẫn thu nhập của bạn trong tương lai. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu kỹ hơn về những yếu tố then chốt, giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt nhé.
1 Giới thiệu chung về kế toán và kiểm toán
Kế toán và kiểm toán là hai lĩnh vực có mối liên hệ chặt chẽ. Mặc dù có những chồng chéo nhất định, nhưng kế toán và kiểm toán vẫn là hai nghề riêng biệt với những vai trò, yêu cầu và con đường phát triển khác nhau.
Việc lựa chọn ngành học phù hợp sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ hội nghề nghiệp, thu nhập và triển vọng phát triển của bạn trong tương lai. Vì vậy, việc bạn hiểu rõ các đặc điểm cơ bản của mỗi ngành là rất quan trọng. Cụ thể:
Kế toán là gì?
Định nghĩa đơn giản và dễ hiểu, kế toán có thể được hiểu là việc theo dõi, ghi nhận và phân tích các giao dịch, hoạt động tài chính diễn ra trong doanh nghiệp. Thông qua công việc kế toán, các thông tin về tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh được tổng hợp và báo cáo một cách có hệ thống.
Vai trò của kế toán trong doanh nghiệp gồm có:
- Thu thập, phân loại và ghi chép các giao dịch tài chính một cách chính xác.
- Cung cấp các báo cáo tài chính như: Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ… để phục vụ quá trình lãnh đạo ra quyết định.
- Hỗ trợ việc quản lý, kiểm soát, lập kế hoạch và ra quyết định kinh doanh.
- Đảm bảo tính tuân thủ pháp luật về chế độ kế toán, thuế và các quy định liên quan.
Các hoạt động chính của kế toán bao gồm: Ghi chép các nghiệp vụ phát sinh, phân loại và tổng hợp các khoản mục tài chính, lập báo cáo tài chính, phân tích và giải thích thông tin tài chính, tư vấn cho lãnh đạo trong quá trình ra quyết định.
Kiểm toán là gì?
Kiểm toán là quá trình đánh giá độc lập các dữ liệu tài chính, hoạt động và hệ thống kiểm soát nội bộ của doanh nghiệp, nhằm đảm bảo tính chính xác, trung thực và tuân thủ các quy định. Kiểm toán độc lập, khách quan và chuyên nghiệp là yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng và uy tín của các kết quả kiểm toán.
Vai trò của kiểm toán trong doanh nghiệp gồm có:
- Xác minh tính chính xác, trung thực và đầy đủ của các báo cáo tài chính.
- Đánh giá tính hiệu quả và phù hợp của hệ thống kiểm soát nội bộ.
- Phát hiện và khuyến nghị khắc phục các sai sót, rủi ro và vi phạm pháp luật.
- Cung cấp đánh giá độc lập về hoạt động của doanh nghiệp.
Các loại hình kiểm toán:
- Kiểm toán báo cáo tài chính: Đánh giá tính trung thực và hợp lý của các báo cáo tài chính.
- Kiểm toán hoạt động: Đánh giá hiệu quả và hiệu suất của các hoạt động kinh doanh.
- Kiểm toán nội bộ: Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ của doanh nghiệp.
2 Sự khác biệt giữa kế toán và kiểm toán
Kế toán và kiểm toán là hai vị trí quan trọng trong doanh nghiệp, thực hiện các công việc chuyên biệt. Dưới đây là bảng so sánh sự khác biệt giữa học kế toán hay kiểm toán:
| Tiêu chí | Kế toán | Kiểm toán |
| Định nghĩa | Quá trình ghi chép, phân tích và báo cáo các hoạt động tài chính của doanh nghiệp | Quá trình đánh giá độc lập các dữ liệu tài chính, hoạt động và hệ thống kiểm soát nội bộ của doanh nghiệp |
| Mục đích | Cung cấp thông tin tài chính chính xác và kịp thời để hỗ trợ quá trình ra quyết định kinh doanh | Đảm bảo tính chính xác, trung thực và tuân thủ các quy định trong báo cáo tài chính |
| Phạm vi | Ghi chép, phân loại, tổng hợp và báo cáo các giao dịch tài chính | Đánh giá độc lập các dữ liệu tài chính, hệ thống kiểm soát và hoạt động của doanh nghiệp |
| Tính độc lập | Không yêu cầu độc lập, thường do nhân viên nội bộ thực hiện | Đòi hỏi tính độc lập, khách quan và chuyên nghiệp |
| Kết quả | Các báo cáo tài chính như Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ | Ý kiến kiểm toán về tính chính xác, trung thực và tuân thủ của báo cáo tài chính |
| Tần suất | Thường xuyên, liên tục | Định kỳ, thường hàng năm |
3 Những yếu tố cần cân nhắc khi chọn học kế toán hay kiểm toán
Cả kế toán và kiểm toán đều mang lại nhiều cơ hội và thách thức khác nhau. Người lựa chọn nghề nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố ảnh hưởng để đưa ra quyết định phù hợp với khả năng, mục tiêu và phong cách cá nhân. Cụ thể học kế toán hay kiểm toán sẽ có những yếu tố nhất định gồm:
Những thuận lợi và khó khăn khi trở thành kế toán, kiểm toán
Dưới đây là bảng so sánh những thuận lợi và khó khăn khi học kế toán hay kiểm toán ra trường:
Thuận lợi:
| Tiêu chí | Kế toán | Kiểm toán |
| Cơ hội việc làm | Nhu cầu rộng rãi trong hầu hết các doanh nghiệp và tổ chức | Cơ hội trong các công ty kiểm toán lớn và các tổ chức |
| Tính ổn định nghề nghiệp | Công việc ổn định, ít bị ảnh hưởng bởi biến động kinh tế | Công việc thường xuyên, không phụ thuộc vào chu kỳ kinh doanh |
| Lộ trình thăng tiến | Có nhiều cơ hội thăng tiến từ kế toán viên đến quản lý tài chính | Nhiều cơ hội thăng tiến từ kiểm toán viên đến quản lý cấp cao |
| Chứng chỉ nghề nghiệp | Nhiều chứng chỉ như CPA, CMA, ACCA | Chứng chỉ CPA là bắt buộc |
Khó khăn:
| Tiêu chí | Kế toán | Kiểm toán |
| Áp lực công việc | Áp lực về thời gian và yêu cầu chính xác | Áp lực cao, đặc biệt trong các giai đoạn đỉnh điểm |
| Tính chất công việc | Công việc văn phòng, ít tương tác bên ngoài | Yêu cầu nhiều tương tác với khách hàng và các bên liên quan |
| Rủi ro công việc | Rủi ro tương đối thấp | Rủi ro và trách nhiệm pháp lý cao |
| Yêu cầu chuyên môn | Chuyên sâu về các chuẩn mực, quy định kế toán | Yêu cầu chuyên môn cao về kiểm toán, pháp lý, quản trị rủi ro |
Nắm được khả năng và tiềm năng của bản thân
Khi lựa chọn nghề nghiệp trong lĩnh vực kế toán hay kiểm toán, việc bạn nắm rõ khả năng và tiềm năng của bản thân là rất quan trọng. Dưới đây là một số yếu tố cần cân nhắc khi bạn lựa chọn học kế toán hay kiểm toán:
- Năng lực học tập: Kế toán và kiểm toán đều yêu cầu một nền tảng kiến thức chuyên sâu về các chuẩn mực, quy định, quy trình. Bạn cần có khả năng học tập tốt, tiếp thu kiến thức nhanh chóng để đáp ứng các yêu cầu về chuyên môn.
- Khả năng thích nghi: Kế toán và kiểm toán đều là những vị trí có môi trường làm việc năng động, thường xuyên có sự thay đổi về quy định, quy trình. Bạn cần đảm bảo bản thân có khả năng thích nghi cao. Như thế sẽ dễ dàng thích ứng với những thay đổi, cập nhật nhanh chóng các quy định mới.
- Khả năng làm việc độc lập và nhóm: Trong kế toán, công việc tập trung nhiều vào việc xử lý số liệu, lập báo cáo, đòi hỏi khả năng làm việc độc lập. Trong kiểm toán, người làm việc phải có khả năng làm việc độc lập khi kiểm tra, đánh giá, cũng như khả năng hợp tác trong nhóm khi trao đổi, thảo luận với khách hàng. Bạn cân nhắc xem mình có khả năng mạnh ở mảng nào thì học và theo mảng đó.
Xác định mục tiêu nghề nghiệp dài hạn
Tất cả các công việc chúng ta làm đều phải có mục tiêu để hướng tới, không riêng gì kế toán hay kiểm toán. Việc xác định rõ mục tiêu nghề nghiệp dài hạn và lập kế hoạch thăng tiến tương ứng sẽ giúp bạn định hướng được quá trình phát triển sự nghiệp của mình một cách rõ ràng và hiệu quả hơn. Cụ thể lộ trình cơ bản cho hai vị trí này như sau:
Kế toán:
Mục tiêu dài hạn: Trở thành kế toán trưởng hoặc giám đốc tài chính tại một doanh nghiệp lớn.
Lộ trình thăng tiến:
- Bắt đầu với vai trò kế toán viên, hoàn thành tốt các nhiệm vụ hàng ngày về ghi chép, phân loại, tổng hợp số liệu.
- Sau 3-5 năm, nâng cao chuyên môn, tích lũy kinh nghiệm, trở thành kế toán trưởng phụ trách một bộ phận hoặc công ty con.
- Tiếp tục phát triển kỹ năng lãnh đạo, quản lý, tham gia vào các quyết định chiến lược tài chính của doanh nghiệp.
- Cuối cùng, trở thành giám đốc tài chính hoặc kế toán trưởng của tổ chức lớn, chịu trách nhiệm về việc lập kế hoạch, báo cáo tài chính và quản trị tài chính cho cấp cao.
Kiểm toán:
Mục tiêu dài hạn: Trở thành kiểm toán viên chính, kiểm toán viên trưởng, giám đốc kiểm toán.
Lộ trình thăng tiến:
- Bắt đầu với vai trò kiểm toán viên, tích lũy kiến thức và kinh nghiệm về các quy trình, chuẩn mực kiểm toán.
- Sau 3-5 năm, thăng tiến thành kiểm toán viên cao cấp, chịu trách nhiệm kiểm toán các dự án lớn.
- Tiếp tục phát triển khả năng lãnh đạo, quản lý nhóm, trở thành giám đốc kiểm toán của một đơn vị hoặc công ty.
- Cuối cùng, đạt được vị trí kiểm toán viên chính, chịu trách nhiệm về hoạch định chiến lược, quản lý và phát triển công ty kiểm toán.
4 Các câu hỏi thường gặp
Quá trình tìm hiểu Nên học kế toán hay kiểm toán phần lớn nhiều bạn sẽ đối mặt với các câu hỏi dưới đây:
Ngành nào dễ xin việc hơn?
Nhu cầu lao động trong ngành kế toán luôn cao do hầu hết các doanh nghiệp đều cần nhân sự kế toán. Đặc biệt các doanh nghiệp lớn, công ty kiểm toán thường tuyển dụng nhiều kế toán viên, nhiều doanh nghiệp chấp nhận kế toán viên mới ra trường.
Nhu cầu kiểm toán viên cũng rất lớn, đặc biệt là sau các vụ bê bối tài chính, các công ty đều cần tăng cường hoạt động kiểm toán. Tuy nhiên, số lượng công ty kiểm toán ít hơn so với doanh nghiệp cần kế toán. Yêu cầu về chuyên môn kiểm toán, đáp ứng các chuẩn mực kiểm toán quốc tế cao hơn. Các công ty kiểm toán thường tuyển dụng kiểm toán viên có chứng chỉ chuyên nghiệp.
Sau so sánh ta thấy ngành kế toán có nhu cầu tuyển dụng cao hơn so với ngành kiểm toán, đặc biệt với những ứng viên mới ra trường. Tuy nhiên, ngành kiểm toán cũng là lựa chọn tốt cho những ai muốn phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực tài chính – kế toán.
Cần bằng cấp gì để làm kế toán/kiểm toán?
Để làm kế toán hoặc kiểm toán, cần có những bằng cấp và chứng chỉ chuyên môn. Cụ thể làm kế toán bạn cần có Bằng tốt nghiệp đại học hoặc cao đẳng chuyên ngành Kế toán, Tài chính, Kinh tế. Một số doanh nghiệp cũng chấp nhận các ngành khác như Quản trị kinh doanh, Thương mại. Ngoài ra nếu bạn có thêm chứng chỉ kế toán viên (CPA), Chứng chỉ kế toán trưởng, Chứng chỉ kế toán công chứng sẽ là một lợi thế khi đi tìm việc.
Làm kiểm toán bạn cần có Bằng tốt nghiệp đại học chuyên ngành Kế toán, Tài chính, Kiểm toán. Ngoài ra bạn phải sở hữu Chứng chỉ Kiểm toán viên (CPA) là yêu cầu bắt buộc. Các chứng chỉ khác như: Chứng chỉ Kế toán quản trị, Chứng chỉ Kiểm soát nội bộ cũng rất được ưa chuộng.
Cần những kỹ năng gì để thành công trong ngành kế toán/kiểm toán?
Để thành công trong ngành kế toán và kiểm toán, người làm nghề cần phải có các kỹ năng sau:
Kỹ năng chuyên môn:
- Hiểu biết sâu sắc về các chuẩn mực, quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực.
- Nắm vững các phần mềm, công cụ chuyên dụng trong công việc.
- Khả năng phân tích, xử lý các giao dịch, nghiệp vụ một cách chính xác và hiệu quả.
- Kỹ năng lập các báo cáo tài chính, báo cáo quản trị.
- Đối với kiểm toán, cần kỹ năng thu thập, phân tích và đánh giá bằng chứng kiểm toán.
Kỹ năng mềm:
- Giao tiếp và thuyết trình tốt.
- Tư duy phản biện, giải quyết vấn đề hiệu quả.
- Làm việc nhóm, phối hợp với các bộ phận khác trong doanh nghiệp.
- Tổ chức, quản lý thời gian hợp lý.
- Chú trọng việc cập nhật kiến thức chuyên môn liên tục.
Ngoài ra, kinh nghiệm thực tế, sự tập trung và chính xác là những yếu tố cần thiết giúp bạn trở thành một chuyên gia kế toán hoặc kiểm toán giỏi. Việc không ngừng phát triển và hoàn thiện các kỹ năng này sẽ giúp bạn thành công và có cơ hội thăng tiến trong sự nghiệp.
Nên học kế toán hay kiểm toán phụ thuộc nhiều vào mục đích và khả năng của bản thân bạn. Cả kế toán và kiểm toán đều là những nghề quan trọng, có những đặc thù và yêu cầu khác nhau. Vì vậy, bạn cần xem xét kỹ sở trường, sở thích cũng như định hướng sự nghiệp của mình để lựa chọn nghề phù hợp nhất.
