Trong môi trường giáo dục, bên cạnh việc tương tác với học sinh, giáo viên còn cần xây dựng và duy trì mối quan hệ tích cực với đồng nghiệp. Tuy nhiên, do đặc thù công việc và sự đa dạng cá tính, quan điểm nghề nghiệp, những tình huống phát sinh giữa các giáo viên là điều khó tránh khỏi. Để biết cách xử lý tình huống sư phạm với đồng nghiệp khéo léo giúp tạo nên bầu không khí làm việc chuyên nghiệp, tích cực thì bạn hãy tham khảo một số gợi ý của Liên Việt dưới đây nhé!
Tình huống sư phạm với đồng nghiệp là gì?
Tình huống sư phạm với đồng nghiệp là những tình huống nảy sinh trong quá trình công tác, làm việc của giáo viên trong môi trường giáo dục, có liên quan đến mối quan hệ, giao tiếp, phối hợp, xử lý công việc giữa các giáo viên với nhau.
Ví dụ như:
- Hai giáo viên có quan điểm khác nhau về kế hoạch giảng dạy, gây xung đột trong cuộc họp chuyên môn.
- Một giáo viên cảm thấy bị bỏ quên khi đồng nghiệp không chia sẻ tài liệu hay hỗ trợ trong tổ chuyên môn.
- Tranh luận về cách ứng xử, khen chê trong việc tổ chức hoạt động ngoại khoá.
>> Xem thêm:
- Ưu nhược điểm khi áp dụng phương pháp giáo dục Montessori
- Các phương pháp dạy học tích cực ở mầm non nên áp dụng
Cách xử lý tình huống sư phạm với đồng nghiệp
Trong môi trường giáo dục, giáo viên không chỉ tương tác với học sinh mà còn phải phối hợp chặt chẽ với đồng nghiệp. Những tình huống phát sinh – từ mâu thuẫn chuyên môn, hiểu lầm giao tiếp đến sự khác biệt phong cách làm việc – đòi hỏi người giáo viên cần có bản lĩnh, sự khéo léo và đạo đức nghề nghiệp. Dưới đây là 5 nguyên tắc then chốt giúp bạn xử lý tình huống sư phạm với đồng nghiệp hiệu quả mà vẫn giữ được sự chuyên nghiệp, tôn trọng và tinh thần hợp tác:
- Giữ bình tĩnh và chuyên nghiệp: Luôn kiểm soát cảm xúc, tránh phản ứng nóng vội. Trước khi đối thoại, cần “hạ nhiệt” và xác định rõ mục tiêu là giải quyết vấn đề, không công kích cá nhân.
- Giao tiếp rõ ràng, thẳng thắn: Chủ động gặp riêng để trao đổi trực tiếp nhưng lịch sự. Quan trọng nhất là lắng nghe tích cực để thấu hiểu quan điểm của đồng nghiệp, tránh gây hiểu lầm.
- Hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau: Chủ động chia sẻ, giúp đỡ đồng nghiệp để cùng phát triển chuyên môn và nâng cao chất lượng giảng dạy chung. Tinh thần này cần được duy trì ngay cả sau khi mâu thuẫn đã được giải quyết.
- Giải quyết mâu thuẫn một cách xây dựng: Coi mâu thuẫn là cơ hội để thấu hiểu nhau hơn. Cần cùng nhau phân tích vấn đề và tìm kiếm giải pháp chung để củng cố mối quan hệ.
- Xây dựng văn hóa làm việc tích cực: Tạo dựng một môi trường mà mọi người cảm thấy được lắng nghe và tôn trọng. Đây là cách tốt nhất để ngăn ngừa các vấn đề tiêu cực phát sinh ngay từ gốc rễ.
>> Xem thêm: Tuyển sinh lớp chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm online 2025
Một số tình huống sư phạm với đồng nghiệp
Trong quá trình giảng dạy và làm việc tại trường học, giáo viên không chỉ đối mặt với học sinh mà còn phải khéo léo xử lý các mối quan hệ với đồng nghiệp. Những va chạm, hiểu lầm nhỏ nếu không được giải quyết tinh tế có thể ảnh hưởng đến sự chuyên nghiệp trong mắt ban giám hiệu – đặc biệt khi bạn đang chuẩn bị bước vào kỳ thi Viên chức Giáo dục. Dưới đây là 5 tình huống phổ biến và cách xử lý phù hợp để tránh “mất điểm” đáng tiếc.
Tình huống 1: Đồng nghiệp phê bình bạn trước mặt học sinh
Đây là dấu hiệu cạnh tranh ngầm giữa giáo viên, dấy lên sự nghi ngờ không đáng có. Nếu bạn đáp trả gay gắt, có thể làm căng thẳng môi trường sư phạm và khiến học sinh thêm hoang mang. Bạn có thể xử lý tình huống sư phạm với đồng nghiệp theo gợi ý sau:
- Trò chuyện trực tiếp, nhẹ nhàng với đồng nghiệp, trình bày rõ tác động đến tinh thần của học sinh.
- Minh chứng bằng hành động: phân phối thời gian và quan tâm công bằng cho tất cả học sinh.
- Nếu tình huống không cải thiện, có thể báo cáo đến Ban Giám hiệu, đề xuất sinh hoạt chuyên môn về “Văn hoá đồng nghiệp – Chia sẻ – Tôn trọng” để xây dựng quy ước chung.
Tình huống 2: Đồng nghiệp không hợp tác trong công việc nhóm
Trong các buổi chuẩn bị chuyên đề tổ bộ môn, bạn nhận thấy một giáo viên khác thường xuyên vắng họp, không đóng góp ý kiến, giao việc cũng không hoàn thành đúng hạn. Việc thiếu tinh thần hợp tác ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả công việc nhóm, làm giảm chất lượng chuyên môn chung và gây mất đoàn kết nội bộ.
Nguyên nhân có thể đến từ áp lực cá nhân, bất đồng quan điểm hoặc thiếu động lực cống hiến. Nếu không xử lý sớm, các thành viên khác trong tổ cũng có thể bị ảnh hưởng về thái độ. Dưới đây là một số cách xử lý tình huống sư phạm với đồng nghiệp tình huống này:
- Trước hết, bạn cần xác định rõ đây là biểu hiện tạm thời hay lặp lại nhiều lần.
- Gặp riêng, nhẹ nhàng hỏi thăm và chia sẻ thay vì quy trách nhiệm cho người đồng nghiệp đó vì có thể người đó đang gặp vấn đề cá nhân.
- Mời họ đảm nhận phần việc phù hợp với sở trường hoặc gợi ý để họ trình bày ý kiến riêng trong cuộc họp.
- Thông báo cho tổ trưởng nếu tình hình không cải thiện nhưng cần trình bày khách quan, không cảm tính, để tổ trưởng đưa ra điều chỉnh phù hợp.
Tình huống 3: Đồng nghiệp lan truyền thông tin sai lệch về bạn
Đây là hành vi ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự, uy tín cá nhân và cả mối quan hệ với học sinh. Việc lan truyền tin đồn sai có thể xuất phát từ ganh ghét, hiểu lầm hoặc thậm chí là dụng ý làm xấu hình ảnh bạn trong môi trường thi đua. Một số hướng xử lý xử lý tình huống sư phạm với đồng nghiệp này và hành động cụ thể là:
- Giữ bình tĩnh, không phản ứng công khai, tránh đối đầu trực tiếp hoặc chia sẻ tức giận với người khác, dễ tạo thêm hiểu lầm.
- Gặp người lan truyền thông tin để trao đổi riêng, đặt câu hỏi thẳng nhưng ôn hòa, mong muốn nhận được thông tin minh bạch.
- Nếu tin đồn liên quan đến thiên vị học sinh hay lợi ích cá nhân, hãy công khai các quy trình làm việc, điểm số, sổ chủ nhiệm minh bạch.
- Báo cáo ban giám hiệu nếu hành vi nghiêm trọng hoặc có tính chất bôi nhọ.
- Đề xuất tổ chức buổi chia sẻ về đạo đức nghề nghiệp, văn hóa ứng xử đồng nghiệp để khéo léo nhắc nhở mọi giáo viên nhận thức lại giới hạn thông tin trong môi trường sư phạm.
Tình huống 4: Đồng nghiệp có hành vi không đúng mực với học sinh
Hành vi xúc phạm học sinh là vi phạm đạo đức sư phạm. Nếu không xử lý tình huống sư phạm với đồng nghiệp khéo léo có thể “động chạm” đến người cùng nghề nên cần xử lý cân nhắc, chuyên nghiệp. Một số gợi ý cách xử lý tình huống này là:
- Ghi lại phản hồi học sinh/phụ huynh, lưu nhật ký chủ nhiệm cụ thể.
- Đưa vấn đề lên họp tổ, dưới sự chứng kiến của tổ trưởng, tránh góp ý riêng lẻ.
- Nếu vẫn tái diễn, gửi báo cáo bằng văn bản có chữ ký phụ huynh minh chứng.
- Đồng tổ chức tiết sinh hoạt chung mang chủ đề: “Nói lời tích cực – Dinh dưỡng tinh thần học sinh”.
- Phối hợp phụ huynh, bảo vệ học sinh yếu thế trước áp lực sư phạm.
Tình huống 5: Mâu thuẫn trong việc đánh giá học sinh
Việc đánh giá học sinh thường mang tính cảm tính nếu không có tiêu chí rõ ràng. Mâu thuẫn này dễ làm giảm tính công bằng và gây hiểu lầm trong hội đồng, thậm chí tạo áp lực cho học sinh. Ngoài ra, đây là tình huống nhạy cảm vì nó liên quan đến sự nhìn nhận và ảnh hưởng đến cơ hội của học sinh. Dưới đây là gợi ý xử lý tình huống sư phạm với đồng nghiệp này:
- Mỗi giáo viên cần tôn trọng sự khác biệt và tránh tranh luận công khai với người giáo viên trái quan điểm khi đánh giá học sinh, tránh làm không khí căng thẳng trong cuộc họp, buổi sinh hoạt chuyên môn.
- Cần đưa ra minh chứng cụ thể: Ghi nhận từ sổ theo dõi lớp, hồ sơ học tập, ý kiến từ các môn học khác, thái độ học sinh trong sinh hoạt… để bảo vệ quan điểm của riêng bạn mà không bị đánh giá là cảm tính.
- Gặp riêng người giáo viên đó sau cuộc họp/buổi sinh hoạt để trao đổi thêm, đề xuất phối hợp theo dõi học sinh trong học kỳ tới để có cái nhìn khách quan hơn.
- Gợi ý điều chỉnh tiêu chí đánh giá nội bộ trong các tổ chuyên môn hoặc ban thi đua, hãy cùng nhau xây dựng bộ tiêu chí rõ ràng để hạn chế tình trạng “mỗi người một kiểu”.
- Luôn lấy lợi ích học sinh làm trung tâm, nếu sự khác biệt quan điểm được giải thích trên tinh thần vì sự phát triển của học sinh, khả năng đồng thuận sẽ cao hơn.
Xử lý tình huống sư phạm với đồng nghiệp đòi hỏi sự tinh tế, kiên nhẫn và kỹ năng giao tiếp linh hoạt. Mỗi tình huống đều cần được nhìn nhận khách quan và giải quyết trên tinh thần xây dựng, tôn trọng lẫn nhau. Khi giáo viên có thể phối hợp hài hòa, hỗ trợ nhau trong công việc, môi trường sư phạm sẽ trở nên lành mạnh và phát triển bền vững. Hy vọng những gợi ý trên sẽ là hành trang hữu ích giúp giáo viên chủ động ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ đồng nghiệp hằng ngày. Nếu bạn muốn bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ sư phạm để công tác tốt hơn, hãy liên hệ với Liên Việt chúng tôi để được tư vấn thêm nhé!
