Trong bối cảnh hoạt động xuất nhập khẩu ngày càng sôi động, khái niệm “chuyển cửa khẩu” đã không còn xa lạ với doanh nghiệp, các đơn vị logistics. Đây là một quy trình quan trọng trong việc quản lý và điều phối hàng hóa qua biên giới, đặc biệt khi hàng không được làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập. Vậy chuyển cửa khẩu là gì và quy trình, thủ tục cụ thể ra sao, cần lưu ý những gì để đảm bảo đúng quy định? Hãy cùng Liên Việt tìm hiểu rõ về vấn đề này qua nội dung dưới đây.
Chuyển cửa khẩu là gì?
Chuyển cửa khẩu là hình thức vận chuyển hàng hóa từ một cửa khẩu nhập đầu tiên đến cửa khẩu khác để làm thủ tục nhập khẩu. Chuyển cửa khẩu áp dụng khi hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam không thể hoặc không phù hợp để làm thủ tục hải quan ngay tại cửa khẩu đầu tiên.
Theo quy định tại Điều 43, Luật Hải quan năm 2014, chuyển cửa khẩu không phải là một lựa chọn tùy ý mà chỉ được thực hiện trong các trường hợp sau:
- Cửa khẩu nhập đầu tiên không có đủ điều kiện kỹ thuật để thực hiện việc kiểm tra, giám sát hoặc thông quan hàng hóa. Ví dụ: thiếu hệ thống kiểm tra chuyên ngành, không có kho bãi phù hợp hoặc không đảm bảo an ninh trong quá trình kiểm tra.
- Có yêu cầu chuyển cửa khẩu từ phía doanh nghiệp (chẳng hạn vì lý do thuận tiện trong logistics, tiết kiệm chi phí lưu kho bãi hoặc quản lý kho hàng tập trung tại địa phương khác) và quan trọng là yêu cầu này được chấp thuận bởi cơ quan hải quan.
- Cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành yêu cầu phải kiểm tra tại cửa khẩu đích, do lực lượng chuyên ngành (như kiểm dịch, đo lường chất lượng, kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm…) chỉ có mặt ở cửa khẩu đó, không hiện diện tại cửa khẩu nhập đầu tiên.
- Trường hợp đặc thù theo chỉ đạo của cơ quan có thẩm quyền hoặc nhằm phục vụ yêu cầu quản lý, điều phối trong tình huống khẩn cấp (ví dụ như dịch bệnh, tắc nghẽn chuỗi cung ứng hoặc các tình huống phát sinh đột xuất tại cửa khẩu đầu tiên).
>> Xem thêm:
- Mã ngành làm Nail, Mi, Spa là bao nhiêu? Cập nhật 2025
- Cập nhật là gì? Cập nhật hay cập nhập mới đúng?
Đặc điểm của hàng hóa chuyển cửa khẩu
Hàng hóa chuyển cửa khẩu mang một số đặc điểm riêng biệt, phân biệt rõ với các hình thức vận chuyển thông thường khác. Những đặc điểm này không chỉ liên quan đến bản chất logistics mà còn gắn liền với yêu cầu pháp lý và chế độ giám sát hải quan đặc thù.
Cụ thể hàng hóa trong các trường hợp dưới đây có thể chuyển cửa khẩu theo quy định Luật Hải quan năm 2014 Điều 43:
- Giám sát chặt chẽ: Hàng phải được niêm phong và chịu sự giám sát của hải quan trong suốt hành trình.
- Vận chuyển theo quy định: Phương tiện và tuyến đường vận chuyển phải được đăng ký và cấp phép.
- Hạn chế đối tượng: Không áp dụng cho mọi loại hàng, một số mặt hàng như hàng cấm, hàng nguy hiểm có thể bị hạn chế.
- Bắt buộc phê duyệt: Toàn bộ quy trình phải được cơ quan hải quan chấp thuận trước khi thực hiện.
Lợi ích của việc chuyển cửa khẩu
Việc áp dụng hình thức chuyển cửa khẩu nếu thực hiện đúng quy định và trong các trường hợp phù hợp sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp, cơ quan quản lý cũng như toàn bộ chuỗi logistics quốc gia, cụ thể:
- Tối ưu chi phí và logistics: Giúp doanh nghiệp đưa hàng về cửa khẩu gần kho bãi nhất, từ đó giảm chi phí vận chuyển, lưu kho và tối ưu hóa nhân lực.
- Giảm ùn tắc: Phân bổ luồng hàng hóa hợp lý, giảm áp lực cho các cảng biển, cửa khẩu lớn thường bị quá tải.
- Thuận lợi cho kiểm tra chuyên ngành: Cho phép chuyển hàng đến nơi có đủ trang thiết bị và chuyên gia để kiểm định chất lượng, đặc biệt với các mặt hàng phức tạp.
- Tăng tính linh hoạt: Giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong việc lên kế hoạch thông quan và phân phối hàng hóa để phù hợp với tình hình thực tế.
- Giảm rủi ro hư hỏng hàng hóa: Giúp xử lý nhanh các mặt hàng nhạy cảm (thực phẩm, dược phẩm) tại địa điểm phù hợp, tránh tổn thất do lưu kho kéo dài.
Quy trình chuyển cửa khẩu là gì?
Bạn đã biết chuyển cửa khẩu là gì và đặc điểm của hàng hóa chuyển cửa khẩu. Dưới đây là quy trình chuyển cửa khẩu 5 bước được thực hiện theo thứ tự chặt chẽ từ chuẩn bị hồ sơ đến thông quan tại cửa khẩu đích mọi doanh nghiệp cần nắm được để thực hiện thuận lợi thủ tục này:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
Để thực hiện chuyển cửa khẩu hợp lệ, doanh nghiệp cần chuẩn bị một số giấy tờ quan trọng sau:
- Tờ khai hải quan nhập khẩu: Đã khai báo trên hệ thống VNACCS, thể hiện rõ cửa khẩu nhập đầu tiên và chưa thông quan.
- Công văn đề nghị chuyển cửa khẩu: Gửi Chi cục Hải quan nơi hàng đến đầu tiên, nêu rõ lý do chuyển cửa khẩu và cam kết tuân thủ quy định. Nếu ủy quyền cho bên thứ ba, cần kèm giấy ủy quyền.
- Bộ chứng từ thương mại: Gồm hợp đồng, hóa đơn thương mại, packing list và vận đơn (B/L hoặc AWB).
- Giấy phép nhập khẩu và kết quả kiểm tra chuyên ngành (nếu có): Áp dụng cho hàng hóa thuộc diện quản lý đặc biệt. Doanh nghiệp cần lưu ý các mã HS như 9401, 9403, 8509 vì thường liên quan đến kiểm tra hoặc thuế chống bán phá giá.
Việc chuẩn bị đầy đủ và đúng hồ sơ ngay từ đầu giúp tránh bị từ chối chuyển cửa khẩu, tiết kiệm thời gian và chi phí lưu kho.
Bước 2: Khai báo tờ khai vận chuyển độc lập (OLA)
- Người khai mở mới tờ khai trên hệ thống và chọn nghiệp vụ “Đăng ký thông tin tờ khai OLA” (nút số 2).
- Sau khi đăng ký, kiểm tra dữ liệu trong bản kê khai. Nếu cần sửa, sử dụng nghiệp vụ OLB, sau đó thực hiện nghiệp vụ OLC để chính thức khai báo.
- Hệ thống tự động phân luồng (“xanh” – chấp thuận hoặc “vàng” – cần kiểm tra hồ sơ). Người khai nhấn nghiệp vụ “Lấy kết quả phân luồng, thông quan” để nhận thông báo.
Bước 3: Nộp hồ sơ và làm thủ tục tại Chi cục Hải quan cửa khẩu đầu
- In thông báo phê duyệt vận chuyển (có chữ ký, dấu của cán bộ hải quan trên tờ khai).
- Nộp kèm bản sao tờ khai OLA, vận đơn, tờ khai nhập/xuất khẩu, giấy phép chuyên ngành… theo yêu cầu, nhất là trường hợp luồng vàng.
- Cơ quan hải quan kiểm tra, niêm phong hàng hóa và xác nhận hồ sơ, chính thức cho phép vận chuyển.
Bước 4: Vận chuyển hàng hóa
- Sau khi có phê duyệt, hàng hóa được vận chuyển theo tuyến đường và phương tiện đã đăng ký.
- Trong suốt quá trình, hàng hóa phải niêm phong, giám sát theo quy định; phương tiện vận chuyển chỉ được dùng tuyến đường đã khai báo.
- Nếu gặp sự cố như hỏng niêm phong, lệch lộ trình… người khai phải thông báo ngay cho hải quan để xử lý kịp thời.
Bước 5: Làm thủ tục thông quan tại Chi cục Hải quan đích
- Khi đến cửa khẩu đích, doanh nghiệp hoặc đại diện nộp bộ hồ sơ phê duyệt, gồm thông báo OLA, giấy niêm phong, hồ sơ chuyên ngành cho hải quan đích.
- Cán bộ hải quan kiểm tra thực tế, mở niêm phong và đối chiếu hồ sơ.
- Nếu không phát sinh vấn đề, hàng hóa được cấp phép thông quan, kết thúc quy trình chuyển cửa khẩu.
Những lưu ý khi chuyển cửa khẩu
Chuyển cửa khẩu là nghiệp vụ đặc thù trong lĩnh vực hải quan, đòi hỏi doanh nghiệp phải tuân thủ chặt chẽ quy trình và các yêu cầu pháp lý. Các lưu ý doanh nghiệp cần nhớ khi thực hiện chuyển cửa khẩu là gì? Dưới đây là một số lưu ý quan trọng cần ghi nhớ:
- Phải có sự phê duyệt của hải quan: Đây không phải là quyền tự do mà chỉ được thực hiện khi có lý do chính đáng và được cơ quan hải quan chấp thuận.
- Tuân thủ đúng lộ trình: Không tự ý thay đổi tuyến đường, phương tiện đã đăng ký mà không có sự đồng ý của hải quan.
- Bảo vệ niêm phong hải quan: Doanh nghiệp phải đảm bảo niêm phong trên hàng hóa còn nguyên vẹn trong suốt quá trình vận chuyển.
- Khai báo chính xác: Thông tin trên tờ khai vận chuyển độc lập (OLA) phải đúng và đủ để tránh gây chậm trễ.
- Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ: Phải có sẵn bộ chứng từ hoàn chỉnh tại cả cửa khẩu đi và cửa khẩu đến để phục vụ việc kiểm tra.
Câu hỏi thường gặp
Khi nào được phép chuyển cửa khẩu?
Chỉ khi hàng hóa không thể làm thủ tục tại cửa khẩu nhập đầu tiên hoặc có yêu cầu kiểm tra chuyên ngành tại cửa khẩu khác và được hải quan phê duyệt mới được chuyển cửa khẩu.
Có thể chuyển cửa khẩu đối với mọi loại hàng hóa không?
Không. Một số mặt hàng đặc biệt như hàng cấm, hàng nguy hiểm, hàng quá cảnh… không được phép chuyển cửa khẩu.
Mất bao lâu để được phê duyệt chuyển cửa khẩu?
Thời gian xử lý chuyển cửa khẩu thường từ 1– 3 ngày làm việc. Doanh nghiệp, đơn vị chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và lô hàng ít phức tạp sẽ được xét duyệt nhanh chóng hơn.
Có bắt buộc phải khai tờ khai OLA không?
Có. Tờ khai vận chuyển độc lập là thủ tục bắt buộc đối với hàng hóa chuyển cửa khẩu theo quy định hải quan hiện hành.
Nếu hàng bị rách niêm phong trong quá trình vận chuyển thì sao?
Phải lập biên bản hiện trường và báo ngay cho cơ quan hải quan quản lý để xử lý theo quy định, tránh bị xử phạt hoặc giữ hàng.
Chuyển cửa khẩu là một nghiệp vụ quan trọng trong hoạt động xuất nhập khẩu, giúp hàng hóa được thông quan thuận tiện và linh hoạt hơn. Hy vọng những thông tin trong bài viết đã giúp bạn hiểu chuyển cửa khẩu là gì, có cái nhìn toàn diện và thực tiễn hơn về chuyển cửa khẩu trong hoạt động thương mại quốc tế.
