Khi ngành du lịch ngày càng phát triển, trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn thì vai trò của hướng dẫn viên du lịch ngày càng được chú trọng và đánh giá cao. Chính vì vậy, việc hiểu rõ trách nhiệm, quyền và nghĩa vụ của hướng dẫn viên du lịch không chỉ giúp đảm bảo chất lượng dịch vụ mà còn nâng cao tính chuyên nghiệp và đạo đức nghề nghiệp trong lĩnh vực này. Hãy cùng Liên Việt tìm hiểu chi tiết về những nội dung này qua bài viết dưới đây.
Cơ sở pháp lý để xác định quyền và nghĩa vụ của hướng dẫn viên du lịch
Hướng dẫn viên du lịch (HDV) là người thực hiện hoạt động hướng dẫn du lịch như hỗ trợ, dẫn dắt du khách theo chương trình đã thỏa thuận với đơn vị kinh doanh lữ hành. HDV không chỉ đơn thuần là “người dẫn đường” mà còn là đại diện văn hóa, marketing du lịch, người bảo đảm an toàn, sứ giả quảng bá hình ảnh điểm đến nên cần thực hiện những trách nghiệm, nghĩa vụ riêng.

Có những luật và điều khoản được quy định rõ về quyền và nghĩa vụ của hướng dẫn viên du lịch trong Luật Du lịch năm 2017, bao gồm:
- Điều 58, Khoản 3: Quy định các điều kiện hành nghề hướng dẫn viên.
- Điều 65, Khoản 2: Quy định về trách nhiệm của hướng dẫn viên du lịch khi hành nghề.
- Điều 66: Xác định trách nhiệm quản lý hoạt động hướng dẫn viên.
- Nghị định 45/2019/NĐ‑CP (Hướng dẫn Luật Du lịch): Quy định về hình thức xử phạt khi hướng dẫn viên du lịch vi phạm hành nghề.

>> Xem thêm:
Quyền của hướng dẫn viên du lịch
Hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của hướng dẫn viên du lịch giúp người trong nghề bảo vệ lợi ích nghề nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng, tính chuyên nghiệp và vị thế xã hội của hướng dẫn viên du lịch. Dưới đây là chi tiết các quyền của người làm nghề hướng dẫn viên du lịch có trong Điều 65 Luật Du lịch:
- Được tham gia tổ chức xã hội – nghề nghiệp về hướng dẫn du lịch: Hướng dẫn viên có thể gia nhập một tổ chức đại diện cho ngành, giúp bảo vệ uy tín, hỗ trợ nhau trong công việc và tham gia các hoạt động hợp tác, đào tạo chung.
- Được nhận lương và các khoản thù lao theo hợp đồng: Mọi quyền lợi tài chính, bao gồm lương, trợ cấp và các khoản thù lao phát sinh, phải được đảm bảo theo thỏa thuận hợp pháp trong hợp đồng lao động hoặc hợp đồng hướng dẫn.
- Được tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng hành nghề: Cơ hội này giúp nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ và khả năng xử lý tình huống, từ đó phục vụ khách tốt hơn và phát triển nghề nghiệp bền vững.
- Được quyền thay đổi chương trình trong trường hợp khẩn cấp hoặc bất khả kháng: Khi gặp tình huống bất ngờ đòi hỏi điều chỉnh để đảm bảo an toàn và quyền lợi cho du khách, HDV được chủ động thay đổi lịch trình hoặc dịch vụ nhưng phải được báo cáo ngay khi điều kiện cho phép.

Nghĩa vụ của hướng dẫn viên du lịch
Nội dung về nghĩa vụ của người hướng dẫn viên du lịch được quy định rõ để bảo vệ quyền lợi du khách và nâng cao hình ảnh ngành du lịch. Điều 65 Luật Du lịch quy định rõ về nghĩa vụ của hướng dẫn viên du lịch, bao gồm:
- Hướng dẫn đúng theo hợp đồng hoặc nhiệm vụ được giao, tuân thủ cam kết nghề nghiệp, đúng nội dung chương trình đã thỏa thuận.
- Tuân thủ và hướng dẫn du khách chấp hành pháp luật, nội quy, phong tục nơi đến giúp du khách ý thức tôn trọng văn hóa, trật tự địa phương.
- Thông báo đầy đủ, rõ ràng về chương trình và quyền lợi chính đáng của du khách, giúp du khách yên tâm và tránh hiểu lầm.
- Phục vụ du khách với thái độ văn minh, tận tâm, chu đáo; kịp thời báo cáo khi cần đổi lịch theo yêu cầu khách.
- Bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe và tài sản cho du khách.
- Tham gia các khóa bồi dưỡng định kỳ do cơ quan Nhà nước tổ chức để cập nhật kiến thức mới, nâng cao chất lượng hướng dẫn.
- Đeo thẻ hướng dẫn viên trong khi hành nghề – quy định bắt buộc nhằm bảo đảm tính pháp lý và tạo niềm tin cho du khách.
- Mang theo giấy tờ phân công và chương trình bằng tiếng Việt (và ngoại ngữ nếu cần) để đảm bảo sự minh bạch với cơ quan quản lý và hỗ trợ du khách, đặc biệt là khách nước ngoài.
- Bồi thường thiệt hại nếu do lỗi của cá nhân HDV gây ra đối với du khách hoặc lữ hành.

>> Xem thêm:
Trách nhiệm quản lý của các bên liên quan
Trước khi đi vào từng đối tượng, điều quan trọng là hiểu rằng việc quản lý chặt chẽ sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ và bảo vệ cả du khách lẫn hướng dẫn viên. Dưới đây là chi tiết trách nhiệm quản lý các bên liên quan với hướng dẫn viên du lịch:
- Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Giám sát toàn bộ quá trình cấp thẻ HDV, đào tạo và hành nghề, đồng thời ban hành các quy định, chiến lược và xử lý vi phạm của HDV.
- Cơ quan du lịch cấp tỉnh (Sở Du lịch hoặc Sở Văn hóa – Thể thao – Du lịch): Phối hợp với Tổng cục Du lịch để kiểm tra, giám sát hoạt động đào tạo, bồi dưỡng và hành nghề HDV tại địa phương.
- Doanh nghiệp lữ hành và các đơn vị cung cấp dịch vụ hướng dẫn: Ký hợp đồng đúng quy định lao động, giám sát HDV thực hiện đúng hợp đồng, quyền và nghĩa vụ của hướng dẫn viên du lịch theo luật pháp. Đồng thời doanh nghiệp cần định kỳ tổ chức đào tạo, bồi dưỡng và hỗ trợ hướng dẫn viên xử lý tình huống phát sinh.

Việc thực hiện đầy đủ trách nhiệm, quyền và nghĩa vụ của hướng dẫn viên du lịch không chỉ giúp họ hoàn thành tốt công việc mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bền vững ngành du lịch. Để đạt được điều đó, mỗi hướng dẫn viên cần không ngừng rèn luyện chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp và ý thức trách nhiệm trong từng hành trình đồng hành cùng du khách. Hãy liên hệ với Liên Việt chúng tôi nếu bạn cần bồi dưỡng nghiệp vụ để phát triển mạnh mẽ hơn với nghề hướng dẫn viên du lịch đã chọn nghé!