Trong đấu thầu, hợp đồng tương tự là một yếu tố rất quan trọng để chứng minh năng lực và kinh nghiệm của nhà thầu trong thực hiện các hợp đồng tương đồng với gói thầu đang xét. Tuy nhiên, trong thực tế có thể phát sinh nhiều tình huống đấu thầu về hợp đồng tương tự khiến việc “chứng minh tương tự” không đơn giản như trong lý thuyết. Để hiểu rõ các tình huống phổ biến liên quan đến hợp đồng tương tự và có phương án xử lý phù hợp là rất cần thiết cho cả bên mời thầu và nhà thầu, hãy tham khảo nội dung được Liên Việt chia sẻ dưới đây nhé!
Hợp đồng tương tự trong đấu thầu là gì?
Hợp đồng tương tự trong đấu thầu là hợp đồng mà nhà thầu đã hoàn thành đầy đủ công việc, mà nội dung kỹ thuật, tính chất và quy mô công việc có sự tương đồng với gói thầu đang xét.
Yếu tố tương tự không bắt buộc phải giống hệt mọi khía cạnh nhưng phải đủ để bên mời thầu đánh giá rằng nhà thầu có năng lực và kinh nghiệm phù hợp để thực hiện gói thầu mới. Hợp đồng tương tự được dùng để chứng minh năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu trong hồ sơ dự thầu khi bên mời thầu có thể yêu cầu nhà thầu phải có ít nhất một hợp đồng tương tự trong quá khứ.
Tính “tương tự” trong đấu thầu được xác định dựa trên các tiêu chí như:
- Loại công việc (xây lắp, cung cấp thiết bị, cung cấp dịch vụ,…).
- Các đặc tính kỹ thuật (ví dụ loại thiết bị, công nghệ sử dụng).
- Mức độ phức tạp công trình/hạng mục công việc.
- Quy mô (giá trị hợp đồng, khối lượng thực hiện) so với gói thầu đang xét.
>> Xem thêm:
- Tải mẫu công văn xác nhận không nợ thuế để đấu thầu 2025
- Đấu thầu quốc tế là gì và đặc điểm, quy trình đấu thầu
Các tình huống thường gặp về hợp đồng tương tự
Trong quá trình đánh giá năng lực và kinh nghiệm của nhà thầu, hợp đồng tương tự là một trong những tiêu chí quan trọng và có tính chất quyết định. Tuy nhiên, việc xác định hợp đồng có đủ điều kiện “tương tự” hay không lại không phải lúc nào cũng rõ ràng.
Trên thực tế, đã có nhiều tình huống đấu thầu về hợp đồng tương tự phát sinh khiến cả nhà thầu và bên mời thầu gặp khó khăn trong việc áp dụng hoặc đánh giá hợp đồng tương tự chính xác, minh bạch. Dưới đây là những tình huống phổ biến thường gặp trong thực tế đấu thầu liên quan đến tiêu chí hợp đồng tương tự:
Khi hợp đồng tương tự có nội dung kỹ thuật có chút khác so với gói thầu đang xét
Một trong những tình huống phổ biến là nhà thầu trước đây đã thực hiện một hợp đồng có tính chất tương tự về lĩnh vực nhưng chi tiết kỹ thuật hoặc công nghệ đã thay đổi, cao cấp hơn hoặc khác biệt nhỏ. Bên mời thầu thường phải xem xét xem sự khác biệt đó có ảnh hưởng đến khả năng thực hiện gói thầu hiện tại hay không, nếu khác biệt về công nghệ, vật liệu, tiêu chuẩn thì hợp đồng kia có thể bị loại vì không đáp ứng được tiêu chí tương đương.
Khi hợp đồng tương tự có giá trị thấp so với yêu cầu
Đôi khi một nhà thầu có hợp đồng tương tự nhưng trị giá hợp đồng đó nhỏ hơn nhiều so với gói thầu hiện tại cũng đặt ra vấn đề có nên chấp nhận hoặc điều chỉnh tiêu chí. Bên mời thầu có thể đặt ngưỡng tối thiểu (70% hoặc 50%) để đảm bảo nhà thầu có đủ năng lực tài chính và kinh nghiệm thực hiện quy mô lớn. Nếu hợp đồng tương tự không đạt tới ngưỡng đó, bên mời thầu có thể yêu cầu hợp đồng lớn hơn hoặc nhiều hợp đồng tương tự.
Khi hợp đồng tương tự không có kết quả tốt hoặc bị xử phạt
Một nhà thầu có hợp đồng tương tự nhưng trong thực tế, hợp đồng đó gặp vi phạm (chất lượng, tiến độ, tuân thủ quy định pháp luật) hoặc bị xử phạt vì lỗi. Bên mời thầu có thể xem xét đánh giá không chỉ hoàn thành hợp đồng mà còn hiệu quả thực tế. Nếu hiệu quả kém hoặc bị phạt, họ có thể không được coi là hợp đồng tương tự đủ “uy tín”.
Khi hợp đồng tương tự được thực hiện cách đây quá lâu
Một tình huống đấu thầu về hợp đồng tương tự khá phổ biến là hợp đồng tương tự đã quá cũ. Khi đó, nhà thầu có thể không đáp ứng được các tiêu chuẩn mới hoặc công nghệ, quy chuẩn đã thay đổi từ thời điểm đó. Vì vậy, bên mời thầu thường quy định hợp đồng tương tự phải được thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định để đảm bảo nhà thầu vẫn giữ năng lực tương đương.
Khi hợp đồng tương tự bị tranh chấp hoặc chưa được nghiệm thu hoàn toàn
Một số hợp đồng tuy hoàn thành về mặt ký kết nhưng chưa nghiệm thu đủ các hạng mục hoặc vẫn đang trong tranh chấp về chất lượng, thanh toán. Trong trường hợp này, hợp đồng chưa thực sự được hoàn tất đầy đủ theo tiêu chí của bên mời thầu. Trong tình huống đấu thầu về hợp đồng tương tự này, có thể không được chấp nhận là hợp đồng tương tự hợp lệ.
Khi bên mời thầu đặt tiêu chí hợp đồng tương tự nhưng không rõ ràng
Tình huống đấu thầu về hợp đồng tương tự không ít nhà thầu gặp phải là bên mời thầu viết trong hồ sơ mời thầu yêu cầu có “hợp đồng tương tự” mà không quy định rõ tiêu chí như “kỹ thuật”, “giá trị”, “thời gian thực hiện”,… Sự mơ hồ này dẫn đến tranh cãi, khiếu nại vì nhà thầu không biết liệu hợp đồng của mình có được đánh giá là tương tự hay không.
>> Xem thêm:
Cách xử lý tình huống hợp đồng tương tự
Khi phát sinh các vấn đề liên quan đến hợp đồng tương tự, bên mời thầu, tổ thẩm định và nhà thầu đều cần có cách xử lý khéo léo, công bằng và tuân thủ pháp luật để tránh khiếu nại, hủy thầu hoặc sai sót trong đánh giá.
Dưới đây là những phương pháp thường áp dụng để xử lý các tình huống đấu thầu về hợp đồng tương tự:
- Bên mời thầu và tổ thẩm định cần rà soát kỹ các điều kiện quy định trong hồ sơ mời thầu:
- Xác định rõ tiêu chí “tương tự” (về loại hình công việc, quy mô, kỹ thuật, thời điểm hoàn thành, giá trị tối thiểu).
- Kiểm tra hợp đồng được nhà thầu kê khai có đáp ứng toàn bộ những tiêu chí ấy hay không.
- Nếu phát hiện hợp đồng không đáp ứng (thời điểm hoàn thành sau thời điểm đóng thầu, giá trị dưới mức yêu cầu, hợp đồng đang tranh chấp, chưa nghiệm thu,…), tổ thẩm định có quyền loại hợp đồng đó ra khỏi danh sách hợp đồng tương tự hợp lệ.
- Trong trường hợp hợp đồng được nghi ngờ là giả mạo hoặc có dấu hiệu làm giả giấy tờ (chứng nhận nghiệm thu giả, tài liệu ký kết không thật), bên mời thầu có thể yêu cầu nhà thầu xuất trình bản chính, xác minh qua chủ đầu tư trước đây,… Nếu phát hiện gian lận, bên mời thầu có quyền loại hồ sơ dự thầu, kiến nghị xử lý vi phạm hoặc cấm thầu theo quy định pháp luật.
- Nếu hợp đồng tương tự có sự khác biệt nhỏ (công nghệ, khác chủng loại nhưng vẫn tương đồng phần lớn hạng mục), bên mời thầu nên xem xét linh hoạt bằng cách đánh giá phần tỷ lệ tương đồng.
- Trong nhiều hồ sơ mời thầu, bên mời thầu cho phép hợp đồng tương tự có giá trị tối thiểu khoảng 70% giá trị gói thầu để đánh giá năng lực.
- Trong trường hợp nhà thầu liên danh giới thiệu hợp đồng tương tự từ các thành viên khác nhau, cần kiểm tra việc phân bổ phần công việc theo tỷ lệ liên danh, mỗi thành viên phải có hợp đồng tương tự phù hợp với phần việc mà mình đảm nhận. Nếu liên danh không đáp ứng theo phần việc, có khả năng bị loại.
- Trong tình huống đấu thầu về hợp đồng tương tự bị điều kiện ngoại cảnh ảnh hưởng (thay đổi tiêu chuẩn kỹ thuật mới, quy định pháp luật mới,…), bên mời thầu có thể phát hành sửa đổi hồ sơ mời thầu, bổ sung tiêu chí hoặc điều chỉnh yêu cầu để đảm bảo tính công bằng cho tất cả nhà thầu.
Tóm lại, hợp đồng tương tự là một tiêu chí then chốt trong đánh giá năng lực nhà thầu nhưng lại gây ra nhiều tranh cãi và rủi ro khi các tình huống đấu thầu về hợp đồng tương tự không “đẹp như hồ sơ”. Để đảm bảo công bằng, minh bạch và đúng pháp luật, bên mời thầu cần xây dựng hồ sơ mời thầu rõ ràng, hướng dẫn cụ thể các tiêu chí hợp đồng tương tự, đồng thời xem xét kỹ càng khi kiểm tra giấy tờ thật, thực nghiệm thông tin. Nhà thầu thì nên chuẩn bị kỹ hồ sơ chứng minh, minh bạch thông tin và tránh khai sai, thiếu sót.
Khi cả hai bên đều hiểu rõ và phối hợp tốt trong các tình huống hợp đồng tương tự, đấu thầu sẽ trở nên chuyên nghiệp hơn, giảm thiểu tranh chấp và nâng cao hiệu quả lựa chọn nhà thầu. Để nâng cao nghiệp vụ giúp tăng tính hiệu quả khi dự thầu, kiểm tra các gói thầu,… hãy liên hệ với Liên Việt chúng tôi để được tư vấn giải pháp tốt nhất.
