Vai trò của kế toán trường học ngày càng trở nên vô cùng quan trọng tại các cơ sở giáo dục hiện nay. Họ không chỉ là những người ghi chép số liệu, mà còn giúp các nhà trường ra quyết định đúng đắn và quản lý nguồn lực tài chính hiệu quả. Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần biết về vai trò và triển vọng nghề nghiệp của kế toán trường học.
1 Khái niệm và vai trò của Kế toán trường học
Kế toán trường học là một vị trí quan trọng trong quản lý tài chính của các cơ sở giáo dục. Đây là người sẽ sử dụng các nguyên tắc và phương pháp kế toán tiêu chuẩn vào việc ghi chép, theo dõi và báo cáo tình hình thu – chi ngân sách của nhà trường.
Vai trò của kế toán trường học khá đa dạng, cụ thể gồm có các vai trò dưới đây:
- Kế toán trường học có vai trò thực hiện mọi hoạt động tài chính đúng theo quy định pháp luật, nhằm đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm khi giải trình.
- Kế toán viên có vai trò giúp nhà trường đảm bảo nguồn vốn được sử dụng một cách tối ưu nhất.
- Quản lý và cung cấp các trang thiết bị, cơ sở vật chất và các nguồn lực cần thiết cho giáo dục.
Thông qua việc quản lý tài chính hiệu quả, kế toán trường học đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ các hoạt động dạy và học của nhà trường. Như vậy thì chất lượng giảng dạy tại trường cũng sẽ được nâng cao, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh trong quá trình học tập tại trường.
2 Nhiệm vụ của ngành kế toán trường học
Nhiệm vụ của kế toán viên trong quản lý ngân sách của trường học rất quan trọng. Đây là nhân tố chủ chốt góp phần đảm bảo việc sử dụng nguồn lực tài chính một cách hiệu quả và phục vụ tốt nhất cho các hoạt động giáo dục. Cụ thể:
Quản lý ngân sách
Một trong những nhiệm vụ chính của kế toán viên là lập kế hoạch và quản lý ngân sách hàng năm của trường học. Một kế toán sẽ phải dự tính và lập dự toán các khoản thu như học phí, hỗ trợ từ các nguồn tài trợ và các khoản thu khác.
Đồng thời, họ cũng phải lập dự toán cho các khoản chi như tiền lương, chi phí hoạt động, mua sắm trang thiết bị, bảo trì cơ sở vật chất,… Việc lập kế hoạch ngân sách một cách cẩn thận và chi tiết rất quan trọng để đảm bảo rằng mọi hoạt động của trường học được đầy đủ và hiệu quả.
Ngoài ra, kế toán viên phải thường xuyên theo dõi và kiểm soát các khoản thu chi, đảm bảo việc sử dụng ngân sách đúng mục đích và hiệu quả. Họ phải theo dõi và đối chiếu các khoản thu chi với dự toán, xác định các khoản chi vượt dự toán, phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót hoặc lãng phí.
Quản lý thu chi
Ngoài vai trò trong quản lý ngân sách, kế toán viên tại trường học còn có nhiệm vụ quan trọng trong việc quản lý các khoản thu chi.
Về quản lý thu, kế toán viên phải ghi nhận và quản lý cẩn thận các khoản thu từ học phí, tài trợ và các nguồn thu khác của trường học. Sau đó kế toán phải lập sổ sách chi tiết, theo dõi và kiểm soát các khoản thu một cách chính xác. Điều này không chỉ đảm bảo tính minh bạch trong việc thu tiền mà còn giúp trường học nắm rõ được tình hình tài chính và lập kế hoạch hoạt động phù hợp.
Về quản lý chi, kế toán viên phải xử lý các khoản chi cho hoạt động giảng dạy, bảo trì cơ sở vật chất,… Quá trình lập khoản chi cần phải rõ ràng về lập chứng từ, ghi sổ sách chi tiết, đối chiếu với dự toán và phát hiện kịp thời các khoản chi nếu có vượt quá ngân sách.
Ngoài ra, kế toán viên còn phải định kỳ lập báo cáo tài chính, phân tích tình hình thu chi và đưa ra các khuyến nghị báo cáo lãnh đạo trường nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính của trường học.
Báo cáo tài chính
Lập các báo cáo tài chính định kỳ là một nhiệm vụ quan trọng của kế toán trường học. Những báo cáo này không chỉ cung cấp thông tin về tình hình tài chính của trường mà còn là công cụ quản lý và ra quyết định hiệu quả.
Cụ thể, kế toán viên phải lập các báo cáo tài chính định kỳ như bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động, báo cáo lưu chuyển tiền tệ,… Những báo cáo này cung cấp thông tin chi tiết về tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí, và luồng tiền của trường học.
Các báo cáo tài chính này sẽ được trình bày cho ban giám hiệu và các cơ quan quản lý như Sở Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tài chính,… Việc cung cấp thông tin tài kịp thời và rõ ràng cho các cấp quản lý liên tục giúp ban giám hiệu điều hành và phân bổ nguồn lực tài chính của trường tốt hơn.
Bên cạnh đó, kế toán viên phải đảm bảo rằng các báo cáo tài chính được lập đã tuân thủ đầy đủ chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán và quy định pháp luật hiện hành. Các bài cáo đã đưa ra phải đáp ứng được yêu cầu về kiểm toán và báo cáo tài chính của các cơ quan quản lý nhà nước.
Quản lý lương và phúc lợi
Quản lý lương và phúc lợi là một nhiệm vụ của kế toán trường học tiếp theo mà bạn cần biết. Việc kế toán hiểu và thực hiện đúng nhiệm vụ này nhằm đảm bảo quyền lợi và động viên tinh thần của giáo viên và nhân viên tại trường học.
Cụ thể, kế toán viên phải xử lý các khoản lương, thưởng và phúc lợi cho từng cá nhân đang công tác tại trường. Việc này bao gồm tính toán và chi trả lương cơ bản, phụ cấp, các khoản thưởng, hỗ trợ, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, và các chế độ phúc lợi khác như nghỉ phép, nghỉ ốm,… cho người lao động.
Kế toán viên phải đảm bảo rằng mọi khoản chi trả được thực hiện đúng hạn và tuân thủ đúng các quy định pháp luật liên quan. Việc xử lý vấn đề lương thưởng hiệu quả để đảm bảo quyền lợi chính đáng của giáo viên và nhân viên, thông qua đó còn tránh được các hậu quả pháp lý và ảnh hưởng đến uy tín của trường.
Kiểm toán nội bộ và kiểm soát tài chính
Kế toán trường học cũng cần phải hiểu và làm được kiểm toán nội bộ và kiểm soát tài chính trong trường học. Đây là công việc bắt buộc bạn phải biết nếu tìm hiểu vị trí này.
Về kiểm toán nội bộ, kế toán viên thực hiện đánh giá định kỳ hoặc đột xuất các hoạt động tài chính, kế toán của trường. Bạn sẽ phải kiểm tra các báo cáo tài chính, đối chiếu số liệu, phát hiện và giải trình các sai lệch, bất thường. Qua đó, nếu có các sai sót hoặc gian lận sẽ được phát hiện và xử lý kịp thời.
Bên cạnh đó, kế toán viên cũng phải thiết lập và duy trì hệ thống kiểm soát tài chính nội bộ hiệu quả. Công việc này gồm có: xây dựng các quy trình, quy định, phân công trách nhiệm rõ ràng,… Sau đó cần tìm hiểu và áp dụng các biện pháp kiểm soát như phân cấp ủy quyền, kiểm soát chi tiêu, đối chiếu số liệu chi tiêu,…
Tuân thủ quy định pháp luật
Việc kế toán trường học tuân thủ pháp luật không chỉ là nghĩa vụ pháp lý, mà còn là trách nhiệm đối với xã hội của trường học. Kế toán viên tuân thủ pháp luật đầy đủ giúp nâng cao độ uy tín, niềm tin của cộng đồng, đồng thời tránh được các rủi ro pháp lý, tài chính và ảnh hưởng đến hoạt động của nhà trường.
Trước hết, kế toán viên phải đảm bảo rằng mọi hoạt động tài chính về: các chế độ, chính sách về kế toán, thuế, lao động, đầu tư, mua sắm,…công khai minh bạch. Định kỳ cần tìm hiểu thêm và cần nắm chắc các quy định và thường xuyên cập nhật những thay đổi mới trong luật kế toán, đặc biệt nắm rõ các văn bản hướng dẫn về kế toán trường học mới nhất.
Bên cạnh đó, kế toán viên cũng phải liên tục theo dõi, nghiên cứu và kịp thời áp dụng các thay đổi trong quy định tài chính và thuế. Ví dụ như những thay đổi về chính sách kế toán, chế độ kế toán, luật thuế, các quy định về đấu thầu, mua sắm,…
3 Phân loại kế toán trong trường học
Trong trường học bộ phận kế toán có thể được chia ra thành nhiều phân loại khác nhau, mỗi người đảm nhận một mảng riêng. Việc phân loại kế toán tùy thuộc vào quy mô của trường học và khối lượng công việc cần thực hiện. Cụ thể hơn thì các trường học hiện nay sẽ phân loại kế toán ra như sau:
Kế toán vật tư
Kế toán vật tư là một phần quan trọng trong công tác quản lý tài sản và tài chính của trường học. Vai trò chính của kế toán vật tư bao gồm quản lý mua sắm, lưu trữ và sử dụng vật tư, trang thiết bị. Đồng thời tiến hành theo dõi số lượng và giá trị vật tư nhập và xuất, đảm bảo sự chính xác và minh bạch của số liệu.
Bên cạnh đó, kế toán vật tư còn có nhiệm vụ theo dõi số lượng và giá trị vật tư nhập và xuất, lập sổ sách kế toán chi tiết, định kỳ kiểm kê và đối chiếu số liệu kế toán với thực tế, đảm bảo số liệu chính xác.
Việc này giúp tính toán giá trị vật tư tồn kho, phục vụ cho công tác quản lý tài chính và lập báo cáo. Ngoài ra kế toán trường học mảng vật tư cũng cần kiểm tra số lượng trang thiết bị nhằm tránh lãng phí và sử dụng không hiệu quả.
Kế toán tài sản cố định
Vai trò chính của kế toán tài sản cố định bao gồm quản lý và theo dõi các tài sản cố định của nhà trường như đất đai, nhà cửa, máy móc, thiết bị; ghi nhận các giao dịch liên quan đến tài sản cố định, như mua sắm, khấu hao, thanh lý.
Trong quản lý và theo dõi tài sản cố định, kế toán nhà trường mảng tài sản cố định có trách nhiệm lập và duy trì sổ sách, hồ sơ chi tiết về từng loại tài sản cố định, bao gồm thông tin về số lượng, giá trị, tình trạng và vị trí của từng tài sản. Việc này giúp nhà trường nắm bắt được tình hình sử dụng và bảo quản các tài sản cố định một cách chính xác.
Việc tính toán và ghi nhận khấu hao tài sản cố định là một nhiệm vụ quan trọng của kế toán tài sản cố định. Kế toán tài sản cố định xác định tuổi thọ cho từng loại tài sản, nhằm phản ánh đúng giá trị trụ hao của tài sản và chi phí sử dụng tài sản trong từng kỳ kế toán.
Kế toán các khoản thu
Trong quản lý các khoản thu, kế toán trường học có trách nhiệm theo dõi và lập sổ sách chi tiết về các nguồn thu. Việc này giúp nhà trường nắm bắt được tình hình tài chính một cách toàn diện, từ đó có thể lập kế hoạch và quản lý hiệu quả các nguồn thu.
Ngoài ra, kế toán các khoản thu còn có trách nhiệm theo dõi và thu hồi các khoản nợ phải thu, như học phí chưa được thanh toán. Việc này góp phần đảm bảo dòng tiền của nhà trường được quản lý chặt chẽ, tránh tình trạng thiếu hụt tài chính.
Kế toán các khoản chi
Ở khoản chi, kế toán trường học có trách nhiệm theo dõi và lập sổ sách chi tiết về các khoản chi tiêu. Các khoản chi này bao gồm: chi phí hoạt động, mua sắm, dịch vụ, và các khoản chi khác.
Quá trình quản lý, kế toán trường học cần đảm bảo các khoản chi tuân thủ quy định và nằm trong ngân sách đã phê duyệt. Cụ thể, kế toán phải kiểm tra và xác nhận các khoản chi phù hợp với các quy định, chính sách hiện hành của nhà trường, cũng như nằm trong khuôn khổ ngân sách đã được phê duyệt.
Ngoài ra, kế toán cũng cần phối hợp với các bộ phận liên quan để đánh giá tính hợp lý, cần thiết của các khoản chi. Từ đó đề xuất các biện pháp tiết kiệm và sử dụng nguồn tài chính một cách hiệu quả.
Kế toán tiền lương và bảo hiểm
Đối với tính toán và chi trả lương, kế toán tiền lương có trách nhiệm xác định lương cơ bản, các khoản phụ cấp, thưởng, và các khoản khấu trừ như thuế thu nhập cá nhân, bảo hiểm xã hội, y tế,…
Kế toán các nguồn kinh phí
Việc quản lý các nguồn kinh phí đòi hỏi kế toán trường học phải ghi chép, phân loại và theo dõi một cách cẩn thận các khoản thu từ các nguồn khác nhau. Công việc này bao gồm đối chiếu và đảm bảo tính chính xác của các khoản thu, đồng thời lập báo cáo thu chi định kỳ để quản lý nguồn kinh phí một cách hiệu quả.
Tiếp theo, kế toán trường học sẽ theo dõi và quản lý sử dụng kinh phí. Từ đó có thể phân bổ kinh phí theo các mục tiêu, hoạt động và yêu cầu của từng nguồn. Định kỳ, kế toán mảng kinh phí cần lập báo cáo sử dụng kinh phí, phân tích và đề xuất các biện pháp sử dụng kinh phí hiệu quả cho ban giám hiệu trường theo dõi.
4 Yêu cầu của ngành kế toán trường học
Một kế toán trường học giỏi sẽ có đủ năng lực để thực hiện tốt các nhiệm vụ kế toán, góp phần vào sự quản lý tài chính hiệu quả của nhà trường.
Cụ thể để theo ngành này thì bạn cần đáp ứng các yêu cầu như sau:
- Trình độ chuyên môn về kế toán: Yêu cầu tốt nghiệp cao đẳng trở lên chuyên ngành kế toán. Đây là bằng cấp đủ để người làm kế toán có kiến thức, kỹ năng chuyên sâu về lĩnh vực kế toán, có thể thực hiện tốt các công việc kế toán trong trường học.
- Hiểu biết về luật pháp liên quan đến hoạt động giáo dục: Ngoài kiến thức kế toán, người làm kế toán trường học cần có hiểu biết về Luật Giáo dục và các văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động tài chính của các cơ sở giáo dục.
- Kỹ năng sử dụng thành thạo phần mềm kế toán: Kế toán trường học cần sử dụng thành thạo các phần mềm kế toán như Misa, Hsoft,… Hiểu và nắm được cách sử dụng phần mềm để thực hiện công việc kế toán một cách nhanh chóng, chính xác.
- Tinh thần trách nhiệm cao, cẩn thận, tỉ mỉ: Công việc kế toán trong trường học đòi hỏi người làm phải có tinh thần trách nhiệm cao, làm việc một cách cẩn thận, tỉ mỉ để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong quản lý tài chính.
- Khả năng làm việc độc lập và phối hợp tốt: Kế toán trường học phải có khả năng hoàn thành công việc được giao một cách độc lập, đồng thời phối hợp tốt với các bộ phận khác như hiệu trưởng, phòng tổ chức hành chính, phòng đào tạo,… để đảm bảo công việc được thực hiện hiệu quả.
5 Cơ hội nghề nghiệp
Sau khi học ngành kế toán, bạn sẽ có nhiều cơ hội công tác tại các vị trí khác nhau. Một số vị trí tiềm năng cho bạn tham khảo:
- Kế toán viên: Với chức danh kế toán viên, sinh viên kế toán có cơ hội được làm việc tại bộ phận kế toán của các trường học. Trong vai trò này, họ sẽ chịu trách nhiệm hạch toán các nghiệp vụ thu – chi, theo dõi tình hình tài chính của nhà trường và lập các báo cáo tài chính.
- Chuyên viên tài chính: Bên cạnh vai trò kế toán viên, cựu sinh viên kế toán cũng có thể đảm nhận vị trí chuyên viên tài chính tại trường học. Trong vai trò này, họ sẽ tham mưu cho ban lãnh đạo nhà trường về các vấn đề tài chính, lập kế hoạch tài chính, quản lý tài sản và vật tư của nhà trường.
- Giảng viên: Với nền tảng kiến thức kế toán vững chắc, cựu sinh viên kế toán còn có cơ hội trở thành giảng viên, tham gia giảng dạy các môn học về kế toán cho sinh viên tại các trường có khoa kinh tế. Đây là cơ hội để họ truyền đạt những kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm kế toán quý báu cho thế hệ tương lai, góp phần đào tạo nguồn nhân lực kế toán chất lượng cao.
- Kiểm toán viên: Ngoài các vai trò trên, sinh viên kế toán cũng có thể trở thành kiểm toán viên, thực hiện kiểm toán hoạt động tài chính của nhà trường.
6 Mức lương của ngành kế toán trường học
Mức lương của kế toán viên trường học phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Theo khảo sát của Vietnamworks, mức lương trung bình của kế toán viên trường học tại Việt Nam hiện nay là 7.000.000 VNĐ/tháng.
Tuy nhiên, mức lương thực tế có thể dao động từ 5.000.000 VNĐ/tháng đến 12.000.000 VNĐ/tháng tùy thuộc vào trình độ chuyên môn, kinh nghiệm làm việc, vị trí công việc và nơi làm việc.
Kế toán viên trường học với trình độ và kinh nghiệm cao thường nhận được mức lương cao hơn. Họ có thể đảm nhiệm quản lý tài chính cả trường, làm việc tại các trường đại học, cao đẳng với nhu cầu cao về kế toán viên có chuyên môn sâu. Ngược lại, những kế toán viên mới bắt đầu sự nghiệp hoặc làm việc tại các trường tiểu học, trung học phổ thông thường có mức lương thấp hơn.
Ngoài ra, nơi làm việc cũng là một yếu tố ảnh hưởng đáng kể đến mức lương của kế toán trường học. Các trường học tại các thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh thường có mức lương cao hơn so với các vùng nông thôn hay miền núi. Mức lương có dao động là do có sự chênh lệch về chi phí sống giữa các khu vực, giữa trường công lập và trường tư thục.
7 Câu hỏi thường gặp
Ngành kế toán trường học hiện nay đang thu hút khá đông sinh viên quan tâm và tìm hiểu tới. Các câu hỏi đặt ra cũng rất nhiều. Một số câu hỏi cụ thể về kế toán trường học thường gặp nhất là:
Trường nào đào tạo ngành kế toán trường học?
Tên các trường đại học đào tạo ngành kế toán trường học bao gồm:
- Miền Bắc: Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Thái Nguyên,…
- Miền Trung: Đại học Huế, Đại học Đà Nẵng
- Miền Nam: Đại học Cần Thơ
Ngoài các trường đại học lớn thì nhiều trường đại học và cao đẳng khác trên cả nước cũng đào tạo các chuyên ngành liên quan đến kế toán trường học. Sinh viên có thể tham khảo và lựa chọn trường phù hợp với nguyện vọng và điều kiện của bản thân.
Thời gian đào tạo kế toán trường học trong bao lâu?
Thời gian đào tạo ngành kế toán trường học như sau:
Đối với hệ đại học là 4 năm: Chương trình đào tạo ngành kế toán trường học tại các trường đại học diễn ra trong vòng 4 năm. Trong thời gian này, sinh viên sẽ được học các kiến thức về kế toán, tài chính, quản trị, cũng như các kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực kế toán trong các cơ sở giáo dục.
Đối với hệ cao đẳng là 2,5 năm: Đối với hệ cao đẳng, thời gian đào tạo ngành kế toán trường học là 2,5 năm. Sinh viên sẽ được trang bị các kiến thức và kỹ năng cơ bản về kế toán, tài chính, với trọng tâm là ứng dụng trong môi trường giáo dục.
Thông tin bổ sung
Ngành kế toán trường học là lĩnh vực chuyên sâu trong ngành kế toán. Đây là vị trí sẽ chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động tài chính, kế toán tại các cơ sở giáo dục như trường học, trung tâm đào tạo liên quan đến lĩnh vực giáo dục.
Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2023 có khoảng 20.000 sinh viên tốt nghiệp ngành Kế toán Trường học. Đây là một con số đáng kể, phản ánh nhu cầu lớn về nguồn nhân lực cho lĩnh vực này.
Dự kiến trong giai đoạn 2023 – 2025, nhu cầu tuyển dụng kế toán viên trong lĩnh vực giáo dục sẽ tiếp tục tăng khoảng 5%. Nguyên nhân chính bao gồm:
- Sự gia tăng số lượng các cơ sở giáo dục, từ bậc mầm non đến đại học, do chính sách phát triển và mở rộng hệ thống giáo dục của Chính phủ.
- Xu hướng tăng cường công tác quản lý, kiểm soát tài chính, kế toán tại các đơn vị giáo dục nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và minh bạch hóa tài chính.
- Sự chuyên nghiệp hóa trong công tác kế toán, tài chính tại các trường học, với yêu cầu về đội ngũ kế toán viên có trình độ chuyên môn cao, am hiểu sâu về lĩnh vực giáo dục.
Để đáp ứng nhu cầu này, các trường đại học, cao đẳng cần tiếp tục đẩy mạnh công tác đào tạo ngành kế toán trường học. Đồng thời cập nhật chương trình đào tạo theo yêu cầu thực tế, tăng cường thực hành, trải nghiệm cho sinh viên. Thêm vào đó cần tăng cường liên kết với các đơn vị giáo dục, tạo cơ hội thực tập và việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.
Với triển vọng tích cực về nhu cầu việc làm, ngành kế toán trường học sẽ tiếp tục là lựa chọn hấp dẫn đối với nhiều sinh viên trong thời gian tới. Đây là ngành học tiềm năng cho nhiều bạn trẻ khi đang mông lung chưa biết nên học gì…
